Biyolojik anlamda boy uzaması, esas olarak iskelet sistemimizin uzun kemiklerindeki büyüme plakları (epifiz plakları) aracılığıyla gerçekleşir. Bu plaklar, kemiklerin uçlarında bulunan ve kemiklerin uzamasını sağlayan kartilaj (kıkırdak) yapılarıdır. Boy uzaması süreci genellikle aşağıdaki adımları içerir:
- Büyüme Hormonunun Rolü: Hipofiz bezinin salgıladığı büyüme hormonu, boy uzamasında kritik bir role sahiptir. Bu hormon, kemik, kas ve diğer dokuların büyümesini teşvik eder. Ayrıca, karaciğerde IGF-1 (insülin benzeri büyüme faktörü 1) üretimini uyarmak suretiyle büyümeyi destekler.
- Büyüme Plaklarının Aktivitesi: Büyüme hormonunun etkisiyle, büyüme plaklarındaki hücreler (kondrositler) bölünür ve çoğalır. Yeni kondrositlerin oluşumu, kemiklerin uzunlamasına büyümesine yol açar.
- Kıkırdak Hücrelerinin Ossifikasyonu (Kemikleşmesi): Zamanla, büyüme plaklarının dış katmanlarındaki kıkırdak hücreleri kemik dokusuna dönüşür (ossifikasyon). Bu süreç, kemiklerin hem uzamasını hem de sertleşmesini sağlar.
- Ergenlik ve Büyüme Plaklarının Kapanması: Ergenlik döneminde, cinsiyet hormonları (östrojen ve testosteron) büyüme hızını artırır. Ancak, bu dönem sonunda, büyüme plakları tamamen kemikleşir ve daha fazla uzama potansiyeli kalmaz. Bu genellikle 18-21 yaş aralığında meydana gelmektedir.
Boy uzamasını etkileyen diğer faktörler genetik, beslenme, sağlık durumu ve çevresel koşullar gibi bir dizi içsel ve dışsal faktöre bağlıdır. Sağlıklı beslenme ve yeterli fiziksel aktivite, büyüme hormonu üretimini destekleyerek bu sürece katkıda bulunabilir.
Tabi ki yukarıda verilen şema sadece kemiğin boyuna uzamasını ifade etmektedir.
Peki Boyumuz Kaç Yaşına Kadar ve Nasıl Uzar?
İnsan boyunun uzama süreci, birçok faktöre bağlıdır ve genellikle ergenlik dönemiyle sona erer. Ancak, bu süreç bireyden bireye değişiklik gösterir. Genel olarak, insan boyu aşağıdaki faktörlere göre şekillenir:
- Genetik: Ailedeki ebeveyn ve ataların boyu, bir bireyin potansiyel boy uzunluğunu büyük ölçüde etkiler. Genetik, bir kişinin ulaşabileceği maksimum boyu belirler.
- Beslenme: Yeterli ve dengeli beslenme, özellikle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde boy uzaması için kritik öneme sahiptir. Protein, kalsiyum, vitaminler ve mineraller gibi besin öğelerinin yeterli alımı, sağlıklı bir büyüme ve gelişme süreci için gereklidir.
- Sağlık Durumu: Bazı sağlık koşulları ve hastalıklar, boy uzamasını olumsuz etkileyebilir. Örneğin, kronik hastalıklar, hormonal dengesizlikler veya malnutrisyon gibi durumlar boy uzamasını yavaşlatabilir veya durdurabilir.
- Fiziksel Aktivite: Düzenli fiziksel aktivite ve egzersiz, özellikle yüzme ve basketbol gibi boy uzamasına katkıda bulunduğu düşünülen sporlar, sağlıklı bir iskelet yapısının gelişimine yardımcı olur.
Erkekler genellikle 18-21 yaşları arasında boy uzamasının sona erdiği görülür, ancak bu yaş aralığı bireyden bireye değişiklik gösterebilir. Kızlarda boy uzaması genellikle erkeklerden biraz daha erken sona erer, genellikle 16-18 yaşları arasında. Ancak, bazı gençlerde 20’li yaşların başlarına kadar boy uzaması devam edebilir. Erkeklerde büyüme plağının kapanması genellikle daha geç gerçekleşir, bu nedenle erkeklerin boyu, ergenlik döneminin sonlarına doğru bile uzamaya devam edebilir.
Boy uzamasını desteklemek için, yeterli beslenme, düzenli egzersiz ve yeterli uyku önemlidir. Ancak, genetik faktörler nedeniyle, ulaşılabilecek maksimum boy büyük ölçüde sabittir ve bu sınırların ötesine geçmek zordur.
Siz de 18 yaşın altındaysanız bir endokrinoloji doktoruna 18+ yaşındaysanız bir ortopedi doktoruna görünüp büyüme plaklarınızı kontrol ettirebilirsiniz.
Aşağıdaki grafide büyüme plakları kapanmış ve açık olan kişilere ait röntgen sonuçlarını inceleyebilirsiniz.
Boy uzamam durdu mu, daha kaç cm uzarım gibi soruların cevabını merak edenlerin bu ölçümü yapmaları kafalarındaki soru işaretlerini gidermek açısında faydalı olacaktır.
Büyüme Plakları Kapandıktan Sonra Boy Nasıl Uzar?
Büyüme plakları (epifizyal plaklar), kemiklerin uzamasını sağlayan ve genellikle ergenlik sonrası kapanan kartilaj bölgeleridir. Bu plaklar kapandıktan sonra, kemiklerin uzunluk ekseninde doğal yollarla uzaması mümkün olmaz. Yani, büyüme plakları kapandıktan sonra, geleneksel anlamda boy uzaması durur. Bu noktada ise boyunu uzatmak isteyen kişiler tarafından en merak edilen soru “boy nasıl uzar?” olarak karşımıza çıkmaktadır.
Büyüme plaklarının kapanmasından sonra boy uzatmanın tek yolu boy uzatma ameliyatıdır. Ancak boy uzatma ameliyatı ciddi bir cerrahi operasyondur ve olmayı düşünen hastaların süreci detaylı şekilde bilmeleri son derece önemlidir. Ameliyat öncesi ve sonrası süreç, olası komplikasyon riskleri ve fizik tedavi sürecine detaylı şekilde hakim olmak gerekmektedir. Ayrıca ameliyata karar verilmeden önce kişilerin genel sağlık muayeneleri, x-ray çekimleri, kan tahlilleri, yaş ve kilo gibi kriterleri doktor tarafından değerlendirilmektedir. Doktor hastanın tüm sonuçlarının ameliyata uygun olduğuna karar verirse ve de kişi ameliyat olmayı kabul ederse süreç başlamaktadır. Boy uzatma ameliyatı ile ilgili aklınıza takılan sorular için hasta temsilcilerimizle iletişime geçebilirsiniz.
Büyüme plakları kapandıktan sonra boyun uzaması ‘yalnızca’ cerrahi operasyonlar sonrası mümkündür. Herhangi bir ürün, egzersiz veya yöntem boyunuzun uzamasını sağlamaz.
Boy uzatma ameliyatı hakkında daha fazla bilgi için Boy Uzatma Ameliyatı Nedir? makalemizi ve boy uzatma egzersizleri hakkında merak ettiklerinizi “Boy Uzatma Egzersizleri” makelemize göz atarak bulabilirsiniz.
34 Yorum